Korunma Yöntemleri

Günümüzde gebelikten korunma ve cinsel yolla bulaşan hastalıkları önleme amacıyla farklı korunma yöntemleri mevcuttur. Bu yöntemler, bireylerin yaşam tarzına, sağlık durumuna ve tercihlerine göre değişiklik gösterebilir. Doğru korunma yöntemi seçildiğinde hem istenmeyen gebelikler önlenebilir hem de cinsel sağlık korunabilir.

Hormon İçeren Doğum Kontrol Yöntemleri

Hormonal korunma yöntemleri, östrojen ve progesteron hormonları kullanılarak yumurtlamanın baskılanmasını ve rahim içi dokusunun gebelik için uygun hale gelmesini önler.

En yaygın kullanılan hormon bazlı yöntemler şunlardır:

• Doğum kontrol hapları: Günlük olarak alınır ve düzenli kullanıldığında %99’a kadar koruma sağlar.
• Doğum kontrol iğneleri: Üç ayda bir yapılan enjeksiyonlar ile uzun süreli koruma sağlar.
• Deri altı implantları: Küçük bir çubuk olarak cilt altına yerleştirilir ve yıllarca koruma sağlayabilir.
• Vajinal halka: Aylık olarak değiştirilerek kullanılan bir yöntemdir ve hormon salınımı ile gebeliği önler.

Hormonal korunma yöntemleri, adet düzensizlikleri, yoğun adet kanamaları ve regl sancıları gibi jinekolojik problemlerin hafiflemesine de yardımcı olabilir. Ancak, sigara içenler, yüksek tansiyon veya kalp hastalığı gibi sağlık sorunları olan kişiler için uygun olmayabilir. Kullanıma başlamadan önce bir jinekolog tarafından değerlendirme yapılması önerilir.

Prezervatif ve Bariyer Yöntemleri

Bariyer yöntemleri, spermin rahime ulaşmasını fiziksel olarak engelleyerek gebeliği önleyen korunma yöntemleridir. Hormon içermediği için vücuda herhangi bir kimyasal etki yapmaz ve doğal korunma isteyenler için iyi bir alternatiftir. Aynı zamanda, bazı bariyer yöntemleri cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı da koruma sağlayarak çiftler için güvenli bir seçenek sunar.

En yaygın kullanılan bariyer yöntemi prezervatiftir. Erkek prezervatifi, ince lateks veya poliüretan malzemeden üretilmiş bir kılıf şeklindedir ve spermin vajinaya ulaşmasını engelleyerek gebeliği önler. Doğru ve düzenli kullanıldığında yaklaşık %98 oranında etkilidir. Ek olarak, HIV, HPV, klamidya ve bel soğukluğu gibi cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı da koruma sağlar.

Kadın prezervatifi, vajina içine yerleştirilen ve spermlerin rahme ulaşmasını engelleyen bir yöntemdir. Erkek prezervatifine benzer bir etki gösterir ve latekse alerjisi olanlar için bir alternatif oluşturur.

Diyafram ve servikal kapak, rahim ağzını kapatarak spermin geçişini önleyen, esnek malzemeden yapılmış küçük bariyerlerdir. Etkisini artırmak için sperm öldürücü jellerle birlikte kullanılması önerilir.

Bu yöntemlerin etkili olabilmesi için her cinsel ilişkide doğru ve düzenli şekilde kullanılması gerekmektedir. Prezervatif dışındaki bariyer yöntemleri, cinsel yolla bulaşan hastalıklara karşı tam koruma sağlamadığı için ek önlemler alınması önerilir.

Rahim İçi Araç (Spiral) Kullanımı

Rahim içi araç (RİA), uzun süreli ve etkili bir doğum kontrol yöntemi olarak birçok kadın tarafından tercih edilmektedir. Jinekolog tarafından rahim içine yerleştirilen bu küçük T şeklindeki cihaz, spermlerin yumurtaya ulaşmasını engelleyerek gebeliği önler. Kullanım süresinin uzun olması ve günlük bir uygulama gerektirmemesi, spirali pratik ve güvenilir bir korunma yöntemi haline getirmektedir.

Spiral, iki farklı çeşide sahiptir:

• Bakırlı spiral: İçeriğinde hormon bulunmaz ve bakır iyonları salgılayarak spermlerin hareketini engeller. Bu yöntem, yumurtanın döllenmesini önleyerek gebelik oluşumunu durdurur. Takıldıktan sonra 10 yıla kadar koruma sağlayabilir. Hormonal etkisi olmadığı için adet düzenini etkilemez, ancak bazı kadınlarda adet kanamalarının daha yoğun ve ağrılı olmasına neden olabilir.
• Hormonlu spiral: İçeriğinde düşük dozda progesteron hormonu salgılar ve rahim iç tabakasının incelmesini sağlayarak gebeliği önler. Aynı zamanda, rahim ağzındaki mukusu kalınlaştırarak spermlerin rahme ulaşmasını zorlaştırır. Adet kanamalarını azaltabilir ve bazı durumlarda tamamen kesebilir. Kullanım süresi genellikle 3 ila 5 yıl arasındadır.

Kalıcı Doğum Kontrol Yöntemleri (Sterilizasyon)

Çocuk sahibi olmayı tamamlamış ve kesin olarak gebelik istemeyen bireyler için kalıcı doğum kontrol yöntemleri güvenilir ve etkili bir seçenektir. Bu yöntemler, kadınlarda ve erkeklerde üreme yetisini kalıcı olarak durduran cerrahi işlemlerle gerçekleştirilir. Geri dönüşü zor olduğu için uygulanmadan önce kişinin kararlı olması ve tıbbi danışmanlık alması önemlidir.

Kadınlarda uygulanan tüp ligasyonu, fallop tüplerinin cerrahi olarak bağlanması veya kesilmesi işlemidir. Bu yöntem, yumurtanın sperm ile buluşmasını engelleyerek gebeliğin oluşmasını kalıcı olarak önler. Genel veya lokal anestezi altında gerçekleştirilen cerrahi bir işlemdir ve doğurganlığı tamamen durdurur. Tüp ligasyonu, hormon seviyelerini değiştirmediği için adet düzeni üzerinde herhangi bir etkisi yoktur. Ancak, işlemin geri döndürülmesi oldukça zordur ve başarı oranı düşüktür. Erkeklerde ise uygulanan vazektomi, sperm taşıyan kanalların bağlanarak spermin meniye karışmasını engelleyen bir yöntemdir.