Yumurtalık kistleri, kadınların üreme sağlığını etkileyebilen yaygın rahatsızlıklardan biridir. Çoğu zaman zararsız olup kendiliğinden kaybolabilse de, bazı durumlarda şiddetli ağrılara, adet düzensizliklerine ve doğurganlık sorunlarına yol açabilir. Erken teşhis ve uygun tedavi, yumurtalık kistlerinin yol açabileceği olası komplikasyonları önlemek için büyük önem taşır.
İçindekiler
Yumurtalık Kisti Nedir?
Yumurtalık kisti, yumurtalıklarda oluşan içi sıvı dolu keseciklerdir. Genellikle iyi huylu olan bu kistler, hormonal dengesizlikler, genetik yatkınlık veya enfeksiyonlar nedeniyle gelişebilir.
Yumurtalık kistleri, yumurtalığın içinde, üzerinde veya çevresinde oluşabilir. En yaygın görülen türleri şunlardır:
- Fonksiyonel kistler: Yumurtlama sürecinde ortaya çıkan, zararsız ve çoğu zaman kendiliğinden kaybolan kistlerdir.
- Dermoid kistler: Saç, yağ veya diğer dokuları içerebilen doğuştan gelen kistlerdir.
- Endometriozis (Çikolata Kisti): Endometriozis hastalığına bağlı olarak gelişen, yoğun kahverengi sıvı içeren kistlerdir.
- Polikistik over sendromu (PCOS): Birden fazla küçük kistin yumurtalıkta gelişmesine neden olan hormonal bir rahatsızlıktır.
Yumurtalık Kisti Neden Olur?
Yumurtalık kistlerinin en yaygın nedeni hormonal dengesizliklerdir. Ancak, kist oluşumuna yol açabilen başka faktörler de vardır. Yumurtalık kisti oluşumuna yol açabilen faktörler:
- Hormonal değişimler: Östrojen ve progesteron seviyelerindeki dengesizlikler kist oluşumuna neden olabilir.
- Genetik yatkınlık: Aile öyküsünde yumurtalık kisti olan kadınlarda daha sık görülür.
- Endometriozis: Rahim içi dokusunun rahim dışında büyümesine bağlı olarak çikolata kisti gelişebilir.
- Gebelik: Hamilelik sırasında bazı fonksiyonel kistler ortaya çıkabilir.
- Pelvik enfeksiyonlar: Yumurtalıkları etkileyen enfeksiyonlar kist gelişimine yol açabilir.
- Polikistik over sendromu (PCOS): Yumurtalıklarda birden fazla küçük kist oluşumuna neden olan bir sendromdur.
Bazı yumurtalık kistleri belirti vermeden ortaya çıkabilir ve rutin jinekolojik muayenelerde fark edilebilir.
Yumurtalık Kisti Neden Olur?
Yumurtalık Kisti Belirtileri Nelerdir?
Yumurtalık kistleri genellikle belirti vermese de, bazı kadınlarda aşağıdaki semptomlar görülebilir:
- Adet düzensizliği: Adet kanamalarının çok uzun veya kısa sürmesi.
- Şiddetli adet sancıları: Regl dönemlerinde şiddetli kasık ve karın ağrıları yaşanabilir.
- Karın ve kasık ağrısı: Özellikle kist büyüdüğünde veya patladığında ağrı artabilir.
- Şişkinlik ve mide rahatsızlıkları: Büyük kistler, karında şişkinlik hissine neden olabilir.
- Sindirim sorunları: Kabızlık veya bağırsak hareketlerinde değişiklik görülebilir.
- Cinsel ilişki sırasında ağrı: Özellikle büyük kistler, vajinal ilişki sırasında ağrıya yol açabilir.
- İdrar yaparken rahatsızlık hissi: Kistin mesaneye baskı yapması nedeniyle sık idrara çıkma ihtiyacı olabilir.
- Kısırlık: Yumurtalık fonksiyonlarını etkileyen kistler, hamile kalmayı zorlaştırabilir.
Şiddetli ağrı, bulantı, kusma veya bayılma gibi belirtiler görülüyorsa, acilen doktora başvurulmalıdır.
Yumurtalık Kisti Kimlerde Görülür?
Yumurtalık kistleri her yaş grubunda görülebilir, ancak bazı kadınlar daha yüksek risk altındadır. Yumurtalık kisti riskini artıran faktörler:
- Hormonal dengesizlikler: Adet düzensizliği olan kadınlarda daha sık görülebilir.
- Genetik yatkınlık: Aile geçmişinde yumurtalık kisti olan kadınlar risk altındadır.
- Endometriozis hastaları: Çikolata kistleri olarak bilinen kistlerin gelişme riski daha yüksektir.
- Polikistik over sendromu (PCOS) hastaları: Yumurtlama bozuklukları nedeniyle birden fazla küçük kist oluşabilir.
- Obezite: Hormon seviyelerindeki değişiklikler kist oluşumuna neden olabilir.
- Hiç doğum yapmamış kadınlar: Doğum yapmamış kadınlarda yumurtalık kisti riski daha yüksek olabilir.
Yumurtalık Kisti Tedavisi Nasıl Yapılır?
Yumurtalık kistlerinin tedavi süreci, kistin boyutu, türü ve hastanın şikâyetlerine göre değişebilir. Yumurtalık kisti için uygulanan tedavi yöntemleri:
- Düzenli Doktor Takibi: Küçük ve zararsız kistler için genellikle düzenli doktor kontrolü yeterli olabilir.
- İlaç Tedavisi: Hormon dengesini sağlamak için doğum kontrol hapları veya hormon düzenleyici ilaçlar kullanılabilir.
- Cerrahi Müdahale: Büyük, ağrıya neden olan veya kötü huylu olma ihtimali bulunan kistlerin alınması için ameliyat gerekebilir.
Tedavi süreci tamamen hastanın sağlık durumuna ve doktorun önerilerine bağlı olarak şekillenir.
Yumurtalık Kisti Ameliyatı Nasıl Yapılır?
Yumurtalık kisti ameliyatı genellikle laparoskopik (kapalı) yöntemle yapılır. Genel anestezi uygulanır, hasta ameliyat sırasında hiçbir ağrı hissetmez. Karın bölgesine küçük kesiler açılır ve buradan kamera ile yumurtalıklara ulaşılır. Kistler dikkatlice çıkarılır, sağlıklı yumurtalık dokusu korunmaya çalışılır. İşlem tamamlandıktan sonra kesi bölgeleri estetik dikişlerle kapatılır. Hasta genellikle 1-2 gün hastanede misafir edilir ve ardından taburcu edilir. Kapalı ameliyat teknikleri sayesinde hastalar daha kısa sürede iyileşebilir ve normal yaşantılarına dönebilirler.
